W trakcie trwania nauczania zdalnego z powodu pandemii koronawirusa, mogli Państwo zaobserwować u swoich dzieci (podopiecznych) spadek motywacji, zarówno jeśli chodzi o naukę szkolną oraz o wykonywanie innych czynności. Obniżenie motywacji manifestuje się między innymi poprzez: odmowę wykonywania zadań, odkładanie ich w czasie, przeciąganie ich wykonania. Zjawisko to może dotyczyć, także osób dorosłych i obecnie jest dość powszechne ze względu na zmiany w naszym codziennym funkcjonowaniu (zamknięcie szkół i placówek oświatowych, ograniczenia w funkcjonowaniu wielu zakładów pracy), ograniczeniu możliwości przemieszczania się czy niepewnością związaną z aktualną sytuacją epidemiologiczną w kraju (lęk o zdrowie swoje i najbliższych, obawy związane z możliwymi trudnościami ekonomicznymi rodziny). Chcąc wesprzeć Państwa w procesie wychowawczym, przedstawiamy poniżej kilka wskazówek, dotyczących wspierania motywacji dzieci i młodzieży do nauki.
Nazwij uczucia
Niektórzy badacze o motywacji mówią, że to emocja nakierowana na cel. Czy zatem brak motywacji do nauki oznacza brak emocji z nią związanych? Być może Twoje dziecko, czy podopieczny nie chce się uczyć, ponieważ ma w sobie przekonanie, że przyswajanie wiedzy szkolnej jest mu niepotrzebne. Nauka jest dla niego przykrą koniecznością, a nie fascynującą przygodą. Walka dorosłego z tym przekonaniem, może przypominać walkę z wiatraki. Czasami wystarczy zaakceptować ten fakt i pomóc dziecku w nazwaniu tego, co myślę. Możemy powiedzieć: „A może trudno jest ci zacząć się uczyć, bo uważasz, że to nie przyda Ci się w życiu? Nie wiem, czy kiedyś wykorzystasz tą wiedzę, jestem jednak pewna, że żeby zdobyć Twój wymarzony zawód, najpierw powinieneś opanować ten materiał”. Takie postawienie sprawy może otworzyć nam przestrzeń do rozmowy z dzieckiem, a nie być przyczyną kolejnej kłótni nad książkami.
Warto pamiętać, że za negatywną motywacją do nauki mogą stać takie emocje jak złość (dziecko w czasie poświęconym na naukę mogłoby robić ciekawsze i bardziej przydatne według niego rzeczy), smutek, czy lęk o to, że nie poradzi sobie z zadaniem. W rozmowie na temat motywacji do nauki i na każdy inny temat warto nazywać emocje dziecka, tym samym wpierając, jego rozwój emocjonalno – społeczny.
Pomóż w organizacji miejsca i czasu pracy
Dziecko może odmawiać wykonani zadań, po prostu dla tego, że nie wie, jak i gdzie zacząć, dlatego tak ważna jest pomoc rodzica (opiekuna) w organizacji miejsca i czasu pracy. Miejsce pracy powinno być uporządkowane. Warto odłożyć na bok telefon i wyłączyć w nim dźwięk i wibracje, dzięki temu dziecku łatwiej będzie uniknąć pokusy włączenia mediów społecznościowych (np.: facebooka) czy odpisania na smsa.
Nieocenione może okazać się ustalenie stałych godzin przeznaczonych na zdalną naukę. To sprawi, że będzie miało uregulowany rytm dnia. Odpowiednia organizacja pozwoli zaplanować dzień bez szkody dla innych zajęć, a także wyzwoli w dziecku poczucie obowiązku i dyscypliny pracy.
Pokaż perspektywę
Wskazuj dziecku cel, dla którego podejmuje wysiłek związany z nauką. Ten cel, który dorosłym najłatwiej przychodzi do głowy (np.: zdobyciem wiedzy), z perspektywy dziecka może być mało atrakcyjny. Ważniejsze okazać się może szybsze opuszczenie młodzieżowego ośrodka socjoterapii. Możesz powiedzieć: „Jesteś w ósmej klasie, jeśli będziesz wykonywał zadania, to ukończysz szkołę podstawową w tym roku i będziesz mógł wybrać szkołę średnią”. Ważne jest też wskazanie perspektywy (celu) krótkoterminowego, np.: możliwość swobodnego spędzania czasu po wykonaniu zadań szkolnych i innych obowiązków domowych.
Pozytywnie wzmacniaj, doceniaj osiągnięcia
Udzielaj dobrych, pozytywnych informacji zwrotnych o wykonanej pracy. Kładź większy nacisk na to, co syn (podopieczny) wykonał dobrze, zamiast uwypuklać błędy. Informacji zwrotnej o błędach udzielaj w formie pozytywnych informacji zwrotnych (co możesz zmienić i jak to zrobić). Zaoferuj dziecku pomoc w poprawianiu błędów, wskaż gdzie uczeń może szukać pomocy. Nie zostawiaj dziecka samego z problemem, ale wspólnie szukajcie rozwiązań. Rodzic, czy opiekun może z kolei skorzystać ze wsparcia nauczycieli, wychowawców i innych pracowników ośrodka.
Stosuj pochwały, które wzmacniają motywację wewnętrzną( zamiast pochwał odnoszących się do osoby “jaki jesteś mądry” chwal włożony wysiłek, zaangażowanie, wykonaną pracę “widzę, że przyłożyłeś się do wykonania tego zadania”.
Dawaj wybór, choćby był najmniejszy
Nawet najmniejsza możliwość podejmowania samodzielnego wyboru wzmacnia zaangażowanie w wykonywaną aktywność. Badania pokazują np. że jeśli pacjenci mogli sami podjąć decyzję odnośnie pory przyjmowania leku to przyjmowali ten lek bardziej systematycznie, niż gdy pora ta została z góry narzucona przez lekarza. Syn ma wykonać zdania? Pozwól mu zdecydować, w jakie kolejności je zrobi i kiedy zrobi sobie przerwy.
Korzystaj ze wsparcia
Pandemia koronawirusa i wynikające z niej ograniczenia przed wieloma z nas stawia nowe, niekiedy trudne wyzwania. To naturalne, że możemy nie radzić sobie z nimi. Warto wtedy prosić o pomoc. Zachęcamy do korzystania ze wsparcia wychowawców, nauczycieli, pedagoga i psychologa Szkoły Podstawowej nr 45 w formie konsultacji telefonicznych czy wideokonferencji.
Agnieszka Bączkowska
psycholog szkolna
71-246 Szczecin
Tadeusza Zawadzkiego 75
sp45@miasto.szczecin.pl
+48 91 432 72 93
